Het kan zijn dat de eigenaar meteen al de volgende dag langskomt. Soms
bellen de flikken zelf de eigenaar, maar vaak kan het geen kwaad de eigenaar
zelf op de hoogte te stellen. Dat komt vriendelijker over, het geeft je de kans
om je ook psychologisch voor te bereiden en je kunt dan meteen al
inschatten hoe (on-)redelijk het contact zal verlopen. Daarnaast heb je zo de
kans om zelf je bedoelingen uit te leggen en hopelijk hier wat sympathie voor
te krijgen van de eigenaar.
Als de eigenaar redelijke dialoog weigert, laat hem dan gewoon razen.
Probeer niet altijd kost wat kost de dialoog aan te gaan. Zeg hem gewoon dat
hij de geijkte juridische weg zal moeten afleggen en dat je zijn woning zolang
van de leegstand zal bevrijden. Het kan gebeuren dat de eigenaar, na zijn
eerste woedeaanval, later nog bijdraait. Probeer eventueel later nog eens
opnieuw contact op te nemen. Wat ook al vaak gebeurd is, is dat de eigenaar
je er gewoon uit probeert te bluffen en/of te dreigen. Het is, jammer genoeg,
niet omdat hij of zij tegen jou zegt dat er bv. “volgende week maandag al met
verbouwingen zal worden begonnen” of “dat er al een koper is”, dat dit ook
effectief altijd zo is. Soms is het gewoon bluf. In dat geval kun je beter nog
even afwachten vooraleer je je spullen weer begint in te pakken. Maak
alleszins op voorhand zoveel mogelijk je huiswerk, dan kan je ook beter
inschatten of de eigenaar wel eerlijk is tegen jou. Een andere mogelijkheid is
om het pand te verlaten en het later, wanneer je ziet dat het blijft leegstaan,
te herkraken (met in grote steden het risico dat andere krakertjes er
misschien mee weg zijn).
Wat de eigenaar alleszins niet kan, is jou er zelf komen uitzetten (niet dat
sommige eigenaars dit niet zullen proberen). Ook mag hij niet zomaar het
pand dichttimmeren of er vernielingen in aanbrengen. Hij begaat dan zelf
huisvredebreuk. Als de eigenaar je er zonder overleg uit wil, dan zal hij naar
de rechtbank moeten stappen om een ontruimingsbevel te vragen.
Als de eigenaar bereid is tot dialoog, dan kun je proberen om tot een
overeenkomst te komen. De politieke meningen over de opportuniteit om een
overeenkomst met de eigenaar af te sluiten verschillen weliswaar, maar het
is een mogelijkheid. In het geval van een actiekraak zal dat zelden of nooit
gedaan worden. In het geval van een woonkraak waarbij je minimale
garanties wil, kan het handig zijn. Bovendien is niet elke eigenaar van een
leegstaande woning per definitie een klootzak. Sommige eigenaars zijn best
vriendelijk en in vele gevallen wordt het tussen eigenaar en krakers op een
akkoordje gegooid. Maar goed, het tegendeel kan ook (speculanten en
huisjesmelkers). Maak zoveel mogelijk op voorhand je huiswerk.
Belangrijk is na te gaan wat de kosten en de risico’s zijn van de
eigenaar, maar ook wat de voordelen zijn van het feit dat zijn pand
gekraakt is. Op basis daarvan kan je inschatten wat de belangen van de
eigenaar zijn (en hoe graag hij jullie eruit wil) en kan je bepalen wat de
eigenaar in ruil terecht aan jou kan vragen. Dit vormen belangrijke punten
in de eventuele onderhandelingen met de eigenaar. Denk er goed over na en
bereid je argumentatie voor.
Mogelijke kosten en risico’s voor de eigenaar:
– Angst voor schade aan het gebouw;
– Misschien had hij of zij wel degelijk toekomstplannen met het gebouw
(verhuur, verkoop, verbouwing, dit probeer je zoveel mogelijk op
voorhand te checken);
– Het feit dat hij als eigenaar verantwoordelijk is voor de gevolgen van
brand of bouwvalligheid van de woning;
– Juridische kosten om jou te ontruimen;
– Als water, gas en elektriciteit nog waren aangesloten op zijn naam en jij
gebruikt deze, dan komen de rekeningen bij hem terecht (diefstal van
egw);
– Eventueel imagoschade (voor officiële instanties, huisjesmelkers, …)
– …
Voordelen voor de eigenaar (eventueel te benadrukken tijdens
onderhandelingen):
- Het kan gebeuren dat de eigenaar geen leegstandbelasting meer moet
betalen wanneer hij kan aantonen dat zijn pand bewoond is (deze
belasting wordt echter zelden of niet meer geïnd);
– Minder instandhoudingkosten (als hij die maakt tenminste);
– Bescherming tegen vandalisme (bv. kwajongens die ruiten ingooien)
– Bescherming tegen sluikstorten (gebeurt veel in leegstaande panden)
– Bescherming tegen diefstal (van koper en marmer tot zelfs de dakpannen,
alles wordt wel eens uit leegstaande woningen gesloopt)
– Bescherming tegen verdere verkrotting (bv. herstelling van ramen,
dakgoten, dakpannen en verwarming in de winter tegen vochtschade en
schimmels)
– Misschien betaal je zelf voor water, gas en/of elektriciteit
– Het gebeurt ook wel eens dat een eigenaar blij is met krakertjes die hij
wel sympathiek vindt en die hij kan vertrouwen (bv. omdat hij of zij bang
is dat er anders junkies het pand zullen kraken, tsja…)
– Sommige eigenaars vragen je om een brandverzekering af te sluiten
– Sommige eigenaars willen huurgeld vragen (soms een klein en eerder
symbolisch bedrag)
– …
Verder bepaal je eveneens goed wat jij wilt (bv. een garantie om een
bepaalde termijn in het pand te kunnen wonen, misschien wil je het pand
vrijwaren van de sloop, misschien wil je een redelijke opzegtermijn,
misschien vind je eveneens dat niet alle, grote herstellingskosten voor jou
alleen moeten zijn en wil je de eigenaar eveneens laten bijdragen, misschien
wil je een bouwproject of leegstand aanklagen, …).
Wanneer je hebt besloten om het op een akkoordje te gooien met de
eigenaar, dan heb je opnieuw verschillende mogelijke overeenkomsten.
De grootste garantie voor jou geeft een gewone huurovereenkomst, in de
zin dat de opzegmogelijkheden duidelijk geregeld zijn en dat de eigenaar een
onderhoudsverplichting heeft. Maar het lijkt weinig waarschijnlijk dat de
eigenaar zo een overeenkomst zal willen sluiten zonder dat daar een meer
dan symbolische huur tegenover staat.
Een andere mogelijkheid is het afsluiten van een zogenaamde precaire
overeenkomst (of akte van tijdelijke bezetting), waarin je de opzegtermijn
regelt, eventueel afspraken maakt over bepaalde kosten of een
bezettingsvergoeding. Ook andere wederzijdse afspraken (zoals bv. de
verantwoordelijkheden voor schade of de brandverzekering) worden wel eens
in een dergelijke overeenkomst geregeld.
Meestal heb je echter een gewone mondel inge overeenkomst over
bepaalde zaken met de eigenaar. Deze heeft eveneens een bepaalde
juridische waarde, ook al staat ze niet op papier. De eigenaar kan dat
natuurlijk wel achteraf betwisten in de rechtszaal. Daarom kan het
interessant zijn om een toestemming voor verblijf op papier te krijgen of om
maandelijks een klein bedrag op de rekening van de eigenaar over te
schrijven (het betalen van een eventueel symbolische huur kan soms gelden
als bewijs voor een mondelinge huurovereenkomst). Dit kan later gebruikt
worden als een bewijs in een eventuele uitzettingsprocedure.