De kolonisatie van de stad door het Kapitaal anno 2012
De wilden moeten uitgeroeid worden. De « kankergezwellen » moeten uit de stad worden weggesneden.1 De stad moet worden getransformeerd op maat van het post-industriële toekomstplan. De stad brengt niet genoeg op. Teveel werklozen. Teveel mensen die in armoede leven. Te weinig gepaste woonruimte voor gediplomeerde mensen met geld.
De oplossing bestaat er volgens politici in, te zorgen voor een sociale mix. Plannen tekenen, investeerders zoeken, mensen onteigenen en de bewoners ontruimen. De buurt aan stukken rijten en platwalsen om op de ‘bevrijde’ percelen appartementen, kantoren of commerciële centra te bouwen die de rijkere middenklasse naar de stad moeten lokken. De straten worden heraangelegd, het plein vernieuwd, en er komt meestal een park die de hele zooi een eco-label geeft, wat goed is voor de marketing. De buurt moet worden omgetoverd in een ‘hotspot’, daarna gaan de zaken vanzelf wel rollen. Dat is het principe.
De buurt wordt opgewaardeerd en krijgt commerciële interesse waardoor het vastgoed een meerwaarde krijgt. De huurprijs gaat geleidelijk aan stijgen en de financiële druk op de buurt wordt voor sommigen te groot: de kleinere winkels sluiten en de minstbedeelden zien zich genoodzaakt te vertrekken.
Vaak komt de buurt in kwestie dan in een fase terecht waar het ‘cool’ is te wonen en blanke, jonge mensen met geld zich in de buurt gaan vestigen die de oorspronkelijke bewoners vervangen en waardoor, op termijn, de lat van de huur-en kostprijs nog hoger kan worden gelegd. Kreuzberg en Friedrichsheim in Berlijn zijn daar een uitstekend voorbeeld van, maar evenzeer de Indische Buurt in Amsterdam of de Brugse Poort in Gent. ( De voorbeelden zijn talrijk en de cijfers schrijnend.)
Lofts en luxe-appartementen worden ingeplant, niettegenstaande dergelijke bouwsels volledig in contrast staan met de buurt en zeker niet op diens verlanglijstje staan. Terwijl er een tekort is aan scholen, crèches en sociale voorzieningen krijgen de buurtbewo(o)n(st)ers dan yuppies en zakenlui in de achtertuin. Zonder inspraak, noch beslissingsrecht. De Nieuwkomers zouden de brengers van het Welzijn moeten zijn.
Tot de mensen er anders over beslissen, is het de wet van de markt die beslist wie waar kan wonen en waar de nood ligt.
Buurten worden één voor één ‘aangepakt’ en ingeschreven in de politiek om van de stad een kapitaalkrachtig geheel te maken. Het is een wedrace waar alle steden aan deelnemen.
Waar men nog betaalbare woningen vindt, is een andere vraag…De goedkopere huurhuizen, die veelal krotwoningen zijn – en die eigenaars soms uit speculatieve redenen laten verkrotten-, zijn immers in handen van bepaalde huurbedrijven (C+ bv.) die er bijna een monopolie op nahouden, en dus de prijs kunnen bepalen. Het is de liberale wet van de sterkste. Wie niet kan betalen, heeft pech gehad. Wie zich genoodzaakt ziet te kraken kan wel eens op een anti-kra(a)k(st)er botsen… Lang leve de Gent-rificatie.
Veel steden in West-Europa zitten volop in het proces van de gentrificatie. Het gebeurt veelal in fases, over decennia verspreid. De dynamiek wordt verlegd. Steden worden geboosted en buurten worden gepimped. Hotels, kantoren, musea, identieke winkelstraten van de Grote Merken…en elke metropool zijn centrum voor de Media. De stationsbuurt wordt ‘opgefrist’ en moet de grootsheid en het succes van de Toekomstige Samenleving uitstralen voor bezoekers en kandidaat-bewoners. Hogesnelheidstreinen en luchthavens zorgen voor een verbinding op topsnelheid tussen de grootsteden. De toegangswegen worden verlegd en het openbaar vervoer wordt aangepast. De flux van de marchandise en het circuleren van de bedienden wordt geoptimaliseerd. Metro-en tramlijnen moeten voor een snelle verbinding zorgen tussen woon-en kantoorbuurten en het hypercentrum, dat één groot commercieel gebeuren dient te zijn met een toeristisch karakter waar alle leven van onttrokken is, moet vlot bereikbaar zijn, althans toch voor dat deel van de stad waar bevoorrechte burgers leven. Om ervoor te zorgen dat die bevoorrechte burgers niets overkomt wordt het centrum extra ‘beveiligd’. De camera’s draaien en de flikken patrouilleren. Zo voelt ‘iedereen’ zich op zijn gemak.
Kunst en Cultuur worden in het vaandel gedragen en moeten zorgen voor de kunstmatige beademing van de Leegte. Voor dat extra ‘goed gevoel’ in de wereld van de grote ketens, de banken, de verzekeringsmaatschappijen, de commerciële centra en de culturele doodskist.
De steden worden zodanig schoongeborsteld, gestofzuigd en met detergent bespoten door hun schoonmaakrobots dat ze het karakter ervan wegvegen, doen uitgommen, om dan voor altijd te vervagen. Op het ritme van de drilboren, de ontslagen die vallen en de mensen die verdwijnen.
Allen onder het motto Mijn stad, een propere stad!
Het principe van « opgeruimd, staat netjes ». Delen van buurten worden platgegooid om dan jaren braak te liggen. De planning, dat is belangrijk. Of het uiteindelijk haalbaar is, of er nog een financiële crisis op komst is, is allemaal niet van belang. De contracten zijn binnen. Getekend is getekend. En dat is wat telt. Tegen het jaar 20XX moet het klaar zijn.
Stadsontwikkelaars, architecten, projectontwikkelaars en vriendjespolitiekers beslissen over het leven van de mensen. Zij hebben op hun stafkaarten cirkels getekend en beslissen dat de mensen binnen de cirkels moeten verdwijnen. Zonder hun mening te vragen. Zonder vragen te stellen. Want zij hebben de macht. De macht over het gepeupel. De macht van de ruimtelijke en sociale ordening.
Daar waar het geld zit, zit de macht. Het geld om eigenaars uit te kopen. De macht hun bewapende troepen uit te zenden om mensen uit hun woonst te zetten. De macht uit te voeren waar zij over beslissen. Dat is het, zij beslissen. Dat is hun logica, en niet die van ons.
Grote kraters worden geslagen door onzichtbare bommen. De soldaten worden vervangen door bouwvakkers en bevoorraad met de sloophamers van het Kapitaal, graafmachines, hijskranen, afbraak-en bouwmachines van hoogtechnologisch vernuft, terwijl hooggediplomeerden bevelen uitdragen en de strategie uitdenken voor het herstructureren van ‘hun’ territorium.
In deze oorlog vallen weinig burgerslachtoffers, de oorspronkelijke bewoners worden (na een min of meer democratisch verzet) op democratische wijze verdreven. Sluw en diplomatisch. Met de juiste papieren en de valse bewijzen. En de poppen gaan aan het dansen…
Eens het beton gewapend kan het weldra de kapitaalkrachtige kolonisten verwelkomen in de ‘achtergestelde’ buurten en is de missie volbracht.
Voor de volksverhuis die Stadsontwikkeling met zich meebrengt bestaan geen vluchtelingenkampen. Maar wel eigendom, die jaren leeg staat. Huizen die men laat verloederen. Huizen die kunnen bewoond worden door mensen die nood hebben aan een plek om te wonen.
Want zeg nou zelf, als je een deftig inkomen hebt geef je de helft daar van af, alleen al om te kunnen wonen. Dan heb je nog niet gegeten. Dan ben je nog geen pint gaan pakken. Dan heb je nog niet “geleefd”. Dan heb je je verzekering nog niet betaald. Je treinticket,etc.
Laat staan dat je met een minimuminkomen leeft…Of zonder inkomen. Of je huis die je sinds 15 jaar aan het afbetalen was, ziet verdwijnen in handen van de bank… Dan is het bezetten en bewonen van leegstand (die daar toch maar staat te staan), de enige oplossing. Het is dat of de straat. De hielen likken van de heersende klasse en het zwoegen voor de vetmesterij van de rijken ligt niet (langer) in onze aard. Wij verkiezen zelforganisatie en zelfbeschikking.
In een wereld waar iedereen zichzelf maar moet zien te redden en woont achter gesloten deuren, proberen wij als individuen collectief probleemoplossend te denken en te handelen. De gevestigde orde heeft er dan ook baat bij dat de straten niet gevuld raken met dakloze bedelaars of jong ‘tuig’ die de toeristische sfeer verkloten. Wij zorgen zelf voor een oplossing van de huisvestingsproblematiek door het heft in eigen handen te nemen. Wij hebben geen tijd om jarenlang op één of andere wachtlijst te staan. Wij zoeken zelf wel een plek om te kunnen wonen. Wij hebben geen geld om een krot te huren. Dus knappen we liever het leegstaand pand op naast de deur…
Waarom moet de leegstand beveiligd worden tegen mensen die op de wachtlijsten staan en voor wie het OCMW, die tal van huizen heeft leegstaan, zogezegd geen woning kan aanbieden? Wat met die socialisten waarvan de burgemeester spreekt over Roma met de arrogantie van een fascist? Wat met dat liberaal stedenmanifest, die spreekt over het wegsnijden van kankergezwellen? De nazi’s noemden het-ons-ook wel eens a-socialen. Maar ja, je weet wel, iedere dominantie heeft z’n eigen estethica.